Ahmet Yerli

24912716, Tefsir Yüksek Lisans, Güz 2024 öğrencisi

Bu üç ilim; Tefsir, hadis ve fıkıh, İslam’ın temel kaynaklarını anlamada önemli rolü vardır. Bu ilimler bir araya geldiğinde Kur’an ve Sünnet daha doğru anlaşılır.

Her bir ilimin tarih ve gelişim süreçleri bilmek; bu ilim dallarının nasıl geliştiğini, hangi yöntemleri kullandıkları ve nasıl geliştiklerini anlamamıza yardımcı olur.

Tefsir Tarihi; ile Kur'an ayetlerinin nasıl yorumlanacağı ve yorumlama yöntemi üzerinde durulur.

Hadis tarihi; ile Peygamber’imizin sözleri ve uygulamalarının aktarılma yöntem ve süreçleri üzerinde durulur.

Fıkıh tarihi ile; Fıkıh’ın nasıl ortaya çıkıp geliştiği, Kur’an ve Hadislerden nasıl hükümler çıkarılması gerektiği üzerinde durulur.

Tefsir, hadis ve fıkıh tarihini bir arada okumakla bu ilimlerin birbirinden bağımsız olmadığını, birbirini destekleyen ve tamamlayan bir yapıda olduğunu ortaya koyarız.

Bir ayetin tefsirini yaparken, varsa o ayetle ilgili hadisler ve sahabenin bu ayeti nasıl yorumladığı bilgisi gerekmektedir. Hadis tarihi bu ayetle ilgili hadislerin hangileri olduğu, kimler tarafından ve nasıl yorumlandığı inceler. Fıkıh tarihi o ayeti sahabe ve tabiinin bu ayeti nasıl yorumladığını, uyguladığını inceler. 

Kur'an'daki bir ayetin tefsirini yaparken, o ayetle ilgili hadislerin bilinmesi gerekir. Aynı şekilde, ayetin hukuki bir hükme işaret etmesi durumunda, bu hükmün nasıl yorumlandığını ve uygulandığını fıkıh tarihi açıklayabilir.

Burada disiplinlerarası bir ilmi ilişki gerekir.

Sahabe döneminde henüz külliyat yoktu. Sahabenin, Hz. Peygamberin söz ve fillerini anlama çalışmaları hadis ve fıkıh tarihinin esaslarını oluşturmuştur.

Tefsir, hadislerin değerlendirilmesinde ve fıkhi hükümlerin çıkarılmasında rol oynar.

Ayetin farklı yorumlanmasıyla farklı fıkhi görüşler ortaya çıkmıştır.

Hadisler de fıkhın kaynaklarındandır, hadisler ayetleri Peygamber’imiz nasıl anladığı ve uyguladığını gösterdiği için fıkha katkı yapmıştır.

Fıkhi çalışmalar yapılırken ayet ve hadislere baş vurulduğu için bu kaynakların yorumlama biçimleri de ortaya çıkmıştır.

Kur’an ve Hadisleri Peygamberimizden öğrenen sonraki tabiin, Kuranı ezberlemişler ve Hadisleri rivayet etmişler, daha sonra etbau tabiin döneminde hadis ve fıkıh külliyatı oluşmaya başlamıştır.

Bu konuda İbnu Abbas çok önemli yer tutar.

Selçuk Doğru

23912731

Tefsir Yüksek Lisans 

Bu ilmi disiplinlerin hepsi birbiri ile sıkı ilişki halindedir. Tıpkı insan vücudunun organları gibi. Bunun sebebiyse hepsinin aynı yapının altında bulunması ve aynı amaca hizmet etmesidir. Bundan dolayı klasik dönem ulema tefsir yazmak için bunların hepsinde uzmanlaşmak gerektiğini savunmuştur. Bu ilmi disiplinlerin ihtiva ettiği konular bir şekilde birbirleri ile ilişkilidir. Ve kendileri hakkında doğru yargı üretebilmek için hepsine bir şekilde hakim olunabilmeli ve toplu bir şekilde değerlendirilebilmelidir. Tefsir tarihi ve usulü, hadis tarihi ve usulüyle şu noktada bağlantılıdır; tefsir büyük oranda hz. Peygamber, sahabe, tabiin ve tebeü't-tabiinden nakledilen rivayetlerle ilişkilidir. Ki bu rivayetlerin gerek subut gerekse mana açısından tespiti ancak hadis ilminin dinamikleri ile olur. Aynı zamanda tefsir rivayetlerinin nakledilişi, hadis eserlerinde tefsir rivayetleri  ve tefsire dair mükerrer isnadlar bize tefsirin tarihi ile alakalı malumatlar vermektedir. Bu malumatlar tarihi seyrin içinde ve nüzul döneminde vahyin nasıl anlaşıldığına dair önemli noktalar göstermektedir. Bu noktada nasılsın bir çıkarım de bulunmamız ve pratiğe dökeceğimiz bilgini bile fıkıh ilmi vermektedir. Aynı zamanda Kur'an insan hayatına dokunan ve ona çeki düzen veren bir kitaptır. İçinde ahkama dair büyük bir yekün bulundurmaktadır. Kaçınılmaz olarak insanların vazifelerinden biri de bu yekünü anlamak ve pratiğe dökmektir. Ancak tutarlı bir fıkıh metodunuz olmadıkça -ayetin illetini tespit etmek gibi- aynı zamanda selefin ayetleri nasıl anladıklarına ve amel ettiklerine dair malumatınız yoksa -ki bu malumatı hadis ilmi ulaştırır- literal anlam üzerinden tespit ve amel etme çabası amatör kalmakla birlikte bugün ayetin maksadına aykırı sonuçlar doğurabilir.