Emine Büşra ARICI

Öğr. No: 23922715

Esbab-ı Nüzul II - Doktora Dersi 

Kur'ân Nedir?

1-    Kur'ân’ın insandan beklediği etkin okumanın adımları nelerdir?

2-    İnsanın sorularına cevaplar getiren bütün dinlerde ve felsefelerde ortak izlerin bulunmasının anlamı nedir?

3-    İnsan eylemlerini yöneten değerler nelerdir?

4-    Hz. İbrahim’in yıldızlara, aya ve güneşe “haza rabbî” demesi ile Hz. Muhammed’in Hira Mağarası’nda Kabe’yi seyrederek tefekküre dalması arasında nasıl bir anlam ilişkisi vardır?

5-    Kendi anlam arayışına Kur'ân-hayat bütünlüğü içerisinde cevap bulabilmiş bir insanı nasıl tarif edebiliriz?

Kimi Örnek Almalı?

1-    Bir elçi olarak Hz. Muhammed’in görevleri nelerdir?

2-    Kur'ân’ın kendini “insanlara hidayet rehberi-huden li’n-nâs” olarak tanıtması neyi ifade etmektedir?

3-    Kur'ân’a göre bir eylemin anlam kazanması ve ahlaklı olması nelere bağlıdır?

4-    İnsanın kendi fıtratına yabancılaşması nedir ve nasıl gerçekleşir?

5-    Kur'ân ahlakı ile ahlaklanmak ne demektir?

Kur'ân ve Bağlam

1-    Bir esbâb-ı nüzul rivayeti nasıl değerlendirilir?

2-    Elimizde bulunan en eski esbâb-ı nüzul kitabı nedir?

3-    Esbâb-ı nüzul rivayetleri nasıl tasnif edilir?

4-    Nahl suresi 126. âyet hakkındaki sebeb-i nüzul rivayetleri düşünüldüğünde nüzulün taaddüt edip etmediği konusunda neler söylenebilir?

5-    Esbâb-ı nüzul bilgisinin Kur'ân’ın anlaşılmasına katkısı nedir? 

Arlinda ISMANI

Doktora- 23922725

      Kur’an ile ilgili birçok tanım yapılmıştır. Bunlar içinde en meşhur olanı; “Kur’an, Allah tarafından Cebrâil vasıtasıyla son peygamber Hz. Muhammed’e indirilen, mushaflarda yazılan, tevâtürle nakledilen, okunmasıyla ibadet edilen, Fâtiha sûresiyle başlayıp Nâs sûresiyle biten, başkalarının benzerini getirmekten âciz kaldığı Arapça mûciz bir kelâmdır” tanımıdır. Bunun yanında ‘Kur’an bir rehberdir’, ‘hidayet kitabıdır’ diye tanımlar da zikredilmektedir. Fakat bu tür tanımlar sanki daha bilimsel ve insanın içini pek doldurmayan tanımlardır. Şimdiye kadar kıymetli Ahmet Nedim Serinsu Hocamızdan duyduğum ‘Kur’an nedir?’ sorusuna en anlamlı ve kendim de benimsediğim, en içten verilen cevap şu şekildedir; “Kur’an, insanın hayatını anlamlandıran kitaptır”. Bunun üstüne bana göre yazılacak, söylenecek daha güzel bir cevap yoktur. Kimi örnek almalı? sorusuna gelecek olursak, Kur’an’ı bizzat yaşayan, Kur’an onun ahlakı olan Hz. Peygamber efendimizi örnek almalıyız.

Sorular:

Ø  Neden sadece sebep kelimesi üzerinde durulmuştur? Nüzûl kelimesi neden incelenmemiştir?

Ø  Esbab-ı nüzûl çalışmaları bölümünde, Vahidi’nin Kur’ân ilimleri ve tefsir alanındaki katkılarından bahsedilmektedir. Gazzali onun çalışmalarını çok beğenirken, hatta bu sebeple tefsir yazmadığını söylemiştir. İbn Teymiyye ise, tam tersini düşünmüştür. Selefin yolunu izlemekten ve sağlıklı bilgi aktarmaktan uzak olmakla nitelemiştir. İbn Teymiyye bunu neye göre söylemiştir? Birbirine bu kadar ters iki görüş nasıl olabilir?

Ø  Merfu ve musned kısmını tam anlayamadım. Sanki sahabenin sözü merfu olduğu durumlar var, bazen de müsned, mevkuf?

Ø  Bir hadisin, “isnadı nazara dikkate alınmaksızın yalnız metnine bakıldığı zaman eğer bu metnin Hz. Peygambere izafe edildiği görülürse, o hadis merfudur” diye bir ifade geçmektedir. Bir hadisin isnadı dikkate alınmadan nasıl merfu olabilir?

Ø  Bir ayetin inmesine sebep olan hadiseler arsında zaman yakınlığı şartı (rivayetler arasında cem’i kolaylaştırma düşüncesi dışında) neden önemlidir? Sonuçta hepsi nüzûl ortamında gelişen olaylardır.

Ø  Neden tefsir rivayetleri ve esbab-ı nüzûl rivayetleri şeklinde bir ayırım yapılır? Sonuçta esbab-ı nüzûl tefsir yapmak için kullanılır, bir ayeti anlama, açıklama konusunda önemli bir faktör.

Ø  “Esbab-ı nüzûl, Kur’ân-ı Kerîm’in anlaşılması meselesinde Kur’ân-ı ‘tarihi bir görüş açısı’ içine koyar” (s. 145) ifadesi, Kur’an’ı sadece nüzûl döneminde hapsedilmiş, sınırlandırılmış anlamına gelebilir mi? Bende böyle bir çağrışım yaptı.

Kur’an ve Bağlam

1)        Esbab-ı Nüzul rivayetlerinin Kur’an’ı anlamada katkısı nedir yazınız?

2)        Esbab-ı Nüzul rivayetlerini tasniflerken nelere dikkat edilmelidir?

3)        Ayetlerin anlaşılmasında Siyak-Sibak, Kur’an’ın bütünlüğü ve tarihsellik konularının fonksiyonları nelerdir?

4)        Esbab-ı Nüzul’un Hadis Usûlü ile bağlantısı nedir?

5)        Tarihsellik ve Tarihselciliğin tanımı ve menşei hakkında bilgi veriniz?

Kim Örnek Almalı?

1)        İnsanın ihtiyaç duyduğu ahlak kurallarının temeli nereye dayanmaktadır?

2)        Hangi sorunlar vahiy temelli ahlak anlayışının zorunluluğunu ortaya koymaktadır?

3)        Zorbalık ve dayatma ekseninde evrensel ahlaki değerlerin gerçekleşmesi nasıl mümkün olabilir?

4)        Kur'ân ahlakının temel ilkeleri nelerdir, sıralayınız?

5)        Peygamberler ile filozof ve düşünürlerin ortaya koydukları ahlak kuralları arasında nasıl bir farklılık bulunmaktadır?

        Kur’an Nedir?

1)        Kur'an’ın insan hayatını anlamlandırması için nasıl bir yol izlenmelidir?

2)        İnsan eylemlerini ortaya koyarken hangi değerleri dikkate almaktadır?

3)        İnsanın anlam arayışı yolculuğunda Kur’an-hayat bütünlüğünün fonksiyonu nedir?

4)        Bütün dinlerde ve felsefi akımlarda insanın sorunlarına ortak cevaplar olmasını nasıl açıklayabiliriz?

5)        İnsan hangi yöntemle Kur’an’ın istediği etkin okumayı yerine getirebilir?