-İslami
ilimler alanında araştırma yapabileceğim siteler hakkında bilgi sahibi oldum.
Ayrıca her siteden değil, güvenilir sitelerden yararlanmanın gerekliliğini daha
iyi kavradım.
-Doğru
ve sağlam bir hüküm ve neticeye varmak için bilgi bütünlüğünün, ne kadar önemli
ve gerekli olduğunu öğrendim. Bugün İslami ilimler alanında, bir çok çalışma yapıldığı halde istenilen
neticelerin alınmamasında bu hususa riayet edilmemesinin rol oynadığını
düşünüyorum.
-Teşri,
tefsir ve hadis tarihlerinin birbirleriyle mukayeseli olarak
değerlendirilmesinin, hayati öneme haiz olduğunu öğrendim. Bu ilimlerin, oluşum
ve gelişim evrelerinde, başta siyasi olmak üzere, mezhebi, coğrafi, sosyal, kültürel
vb. bir çok faktörün etkili olduğunu gördüm. Ehl-i hadis ve ehl-i re'y gibi
ekollerin oluşması, itikadi ve ameli mezheplerin oluşması ve buna bağlı olarak,
farklı görüş ve ictihatların zuhur etmesinde bu faktörlerin, doğrudan ve çok ciddi
etkileri olmuştur. Bu çalışma sayesinde, ilk ve orta asırlarda yaşayan alim,
fukaha ve müctehidlerin, sadece anıldıkları alanda değil, birçok alanda uzmanlık kazanmış olmalarını ve bir çok
hususta ihtilaf etmiş olmalarını, bugün daha iyi anlamlandırmaya başladım.
-Bugün
İslami ilimler, her ne kadar farklı isimlerle anılıyor olsada, aslında hepsinin
bir bütünün parçaları olduğunu ve birbirleriyle asla koparılamayacak bağlara
sahip olduğunu öğrendim.
Rahma Younes – 15912760
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ
Üstat Prof.Dr.Ahmet Nedim’in hocalığında
aldığım Hadis Eserlerinde Tefsir Rivayetleri, dersinden ilmi açıdan birçok
yönden faydalandım. Hem akademik, hem de entelektüel açından gelişimime önemli
katkıları oldu. Öncelikle İmam Buhari’ye ait fıkıh anlayışını daha iyi
kavramamı sağladı. Buhari’nin ilgili eserlerini de daha detaylı bir şekilde
incelemiş oldum. Akademik açından İslami ilimler alanında araştırma yapıp bilgi
edinebileceğim elektronik kaynaklar (web sayfaları) hakkında bilgi sahibi
oldum. “Bilginin bütünlüğü” kavramı üzerine bir kavrayış elde ederken, İslami
ilimler üzerine çalışmalarda ilgili kavramın ne derece önemli olduğunu müşahede
ettim. Edep talimi hakkında bilgi sahibi oldum. Fıkıh, hadis, tefsir tarihleri
üzerine okumalar yaparak ilgili ilim dallarının ortaya çıkışı ve gelişimi
üzerine bilgilendim. Ders için hazırladığım ödevler sayesinde Kur’an-ı Kerim’in
anlaşılmasında Esbab-ı Nüzul’un önemini hakikatiyle idrak edebildim.
Dersteki Kazanımlar
Hadis
Eserlerinde Tefsir Rivayetleri dersimizde takip ettiğimiz Buharî’nin Sahîh’inde
yer alan tefsir rivayetlerini okurken, hangilerinin sebeb-i nuzûl veya sebeb-i
nuzûl değerlendirmesi olduğu konusunda fikir edindik. Bu ikisini birbirinden
ayıran temel özelliklerin ne olduğunu öğrenmeye çalıştık. Ayrıca rivayet
metinleri içerisinde yer alan bilgileri değerlendirdik. Rivayetleri okurken
Fethu’l Bârî’de yer alan bilgilerle de dersimizi zenginleştirdik. Zaman zaman
farklı kaynaklara da başvurduk. Gerektiği yerde âyetleri bir kaç mealden
okuduk. Hocamız bize bu bilgilerin yanı sıra okuduğunuz metinlerde Arapça ve
Türkçe‘de tefsir din dilinin nasıl ifade edildiği noktasında da fikir sunmaya
çalısmıştir.
Buharî’nin Sahîh’inde yer alan tefsir
rivayetlerini okurken sadece rivayetleri değil Buharî’yi de anlamaya çalıştık.
Rivayetleri kendi ilmî birikimimiz ile okuyorduk ancak herzaman bir de Buharî’nin
bu rivayetleri neden, nasıl, hangi açılardan ve hangi sıraya göre ele aldığını
göz önünde bulundurmamız gerektiğinin farkına vardık. Buharî’nin fikhı adlı
makale bu konuda bize katkı sağlamıştır.
Ders içeriğinin
haricinde Hocamız bize güzel ahlakı özelde ise ilim ahlakı ve konuşma ahlakını
gözle görülür şekilde gerek hal dili gerek lisan dili ile göstermeye
çalışmıştır. İlim öğrenme noktasında teknolojinin bütün faydalarından
yararlanmayı, farklı ilim dallarından istifade etmeyi ve herzaman çoğulcu bir bakış
açısı ile hosgörlü ve saygılı olmamız noktasında bir bakış açısı kazandırmaya
çalışmıştır.
Hocamız
özellikle ilimde metodolojinin önemini her derste vurgulamıştır. Bunun
içerisinde farklı yaş grubu ve eğitim düzeyine göre müfredatın ve ders
anlatımının farklı olması gerektiği husus da yer almaktadır.
Ders aralarında
veya bitiminde izlediğimiz slayt ve videoların bizlere kendi adımıza içsel
eleştiri yapma, var olanı sorgulama, bilinç ve bakış açısı edinme noktasında
ufuk genişletici içerikte olmalarından dolayı katkı sağlamıştır.
İnsan hangi
yaşta hangi makamda olursa olsun sürekli tedris ve tedrisattan geçmeye muhtaç
bir insandır.
Ödevlerin Değerlendirilmesi
Ödevlere baktığımda bunların bir kurgu üzerine verildiğini düşündüm. Bundan dolayı hocamın bu ödevleri verirken neyi amaçlamış olabileceğini irdelemeye başladım. Çünkü bu ödevlerin bana bilgi öğreteceği âşıkârdı ancak diğer tarafta bana bir usul ve yöntem de sunacaktı. Fakat beni düşündüren bu ödevler sayesinde ne tür kazanımlar elde edeceğim sorusuydu. Sorularımın cevabını ödevleri yaptıkça ve bitiminde daha iyi anlayacağım fikrine kapıldım. Bu sebeple ödevleri belli bir sıraya göre yapmaya karar verdim.
Ödevlerimin sırasını şu şekilde belirledim:
1. 2. 3. 4. 5. 6. |
10
web sayfası öneriniz. İmam
Buḫārī ve el-Cāmiʿu’s-Ṣaḥīḥ hakkında onbeş makalenin url literatür bilgisi. Adap
Talimi hakkında on makalenin bibliyografik künyesini url olarak veriniz. Bilginin
Bütünlüğü nedir? Mukayeseli
Tarihler hülasası nedir? Kur‘an
ve Bağlam kıraati hülasası nedir? |
1.
Ödev
Birinci ödevimi
yaparken ve yaptıktan sonra bu ödevin veriliş amacını kendime göre şu şekilde
yorumladım: Bu ödevde, akademik araştırma yapacağım vakit öncelikle bir kaynak
listesi oluşturmam ve daha sonra bunları hangi site ve kütüphanelerden temin
etmem gerektiği konusunda bir ön çalışma yapılmasının gerekliliğini gördüm. Bağlantılı olarak yapacağım diğer ödevler
özelinde de, örneğin Bilginin Bütünlüğü veya Mukayeseli Tarihler Hülâsâsı için hangi
kaynakları kullanmam gerektiği konusunda bir fikir edinmem gerektiği mesajini
verdi.
2. Ödev
İkinci ödevde elde ettiğim fikir, araştıracağım konuya ilişkin kaynakları bir araya toplayarak konu üzerine sıkı bir okuma yapmam gerektiği oldu. Yine birinci ödev de olduğu gibi bu ödev de, dördüncü, beşinci ve altıncı ödevlerim için bir ön okuma mahiyetinde bir usul belirlemiş oldu.
3. Ödev
Âdap talimi üzerine makalelerin bibliyografik künyelerini tespit ederken, ödevlerin bütünlüğüne baktığımda bu ödevi diğerleriyle nasıl ilişkilendirmem gerektiği meselesi aklıma takıldı. Bu konuya ilişkin kendime verdiğim cevap, yapacağım ödevleri özen ve titizlikle hazırlmam gerektiği şeklinde oldu. Hazırlayacağım ödevin içeriği benim ödevime gösterdiğim tutum üzerine bir fikir sunacaktı. Bunun yanı sıra Hocam bana bu ödevle adap taliminin önemini vurguluyor ve bu konuyla meşgul olmam gerektiğinide dolaylı bir mesajla aktarıyordu.
4.
Ödev
Dördüncü,
beşinci ve altıncı ödevlerimin birbiri üzerine inşa edilmiş ve iyi kurgulanmış
olduğunu farkettim. Çünkü dördüncü ödevim (Bilginin Bütünlüğü), özellikle de
beşinci ödevim (Mukayeseli Tarihler Hülâsâsı) için bir ön hazırlık olacaktı.
Nitekim Mukayeseli Tarihler Hülâsâsı ödevimi yapmadan önce bilgi bütünlüğünün
ne olduğunu bilmem gerekeceti. Bundan dolayı dördüncü ödevin yerinde bir ödev
olduğunu düşündüm. Çünkü bu ödev beşinci ödevimi inşa edecekti. Bunu şöyle açıklayabilirim:
Kendi bakış açım itibariyle dördüncü ödevim bana beşinci ödevimi hangi bakış
açısıyla hazırlamam gerektiği bilgisini vermekteydi. Yani hangi açıdan
tarihleri birbiriyle mukayese etmeliydim. Cevabım ise bilginin bütünlüğü
açısından olmuştur. Bana göre ilk inşa burada başlamıştı. Sebebi ise, teorik
bir konu olan bilginin bütünlüğünü beşinci ödevimi yaparken pratiğe dökecektim.
Bir benzetme yapmak gerekirse bilginin bütünlüğü bir pasta tarifi, mukayeseli
tarihler hülasası ise pasta tarifinden edindiğim bilgilerden oluşturacağım
pastayı temsil etmekteydi.
5. Ödev
Artık bu ödev için ön hazırlık olarak kabul ettiğim kaynaklarımı bir araya toplamış ve dördüncü ödevimden edindiğim fikirlerle (pasta tarifi) kaynakları okumaya başlamıştım. Bu okuma aşamasını pastanın meydana geliş süreci olarak kabul edebiliriz. Okuma aşamasından sonra bilginin bütünlüğü açısından tarihleri mukayese ederek bir hülâsâ oluşturmam gerekeceti. Tarihleri, bütüncül bir yaklaşım ile okumam gerektiğinin yani sıra bu tarihleri meydana getiren etkenlerin ne olduğu sorusu da önem arzetmekteydi. Nihayetinde hülâsâyı yazdım ve bitiminde bu ödevin bana ne kazandırdığı üzerine düşünmeye başladım. Her bir tarihin (tefsir, hadis, fıkıh) kaynağının Kur’an olduğunu ve bu tarihlerin seyrini günümüze kadar insanların ihtiyaçlarının belirlediğini gördüm. Bugün tefsir, hadis ve fıkıh ilimleri ayrı ayrı müstakil ilim dalları olarak mevcutturlar ve her birinin kendine (özel) bir gelişim süreci/tarihi vardır. Ancak ortaya çıkışları bakımından kaynaklarının bir olmasından dolayı ortak bir tarihlerinin olduğunu da gözden kaçırmamak gerekir.
İlk dönemde her
biri, birbirine paralel olarak iç içe gelişmiş ve ihtiyaçlar sebebiyle tedvin
ve tasnif dönemlerinde müstakil ilim dalları haline gelmişlerdir. Ancak yine
bugün, bizlerin ihtiyacı sebebiyle bu tarihleri bütüncül bir bakış açısıyla
okumamız gerektiği ortaya çıkmaktadır. Her biri müstakil olsa da, bir bütünü
oluşturmaktadırlar. Her biri bu bütünün ayrılmaz parçasıdır. Bundan dolayı her parça
bir diğerini tamamlayarak bütünü oluşturmaktadır. Birini okuyupta diğerini
okumamak tutarlılık açısından hem nâkıs bilgi hem de yanlış çıkarımlarda
bulunmaya götürür.
è Bu ödevde tümdengelim metodu ile bir okumanın uygulanması gerektiğini farkettim.
Günümüz açısından tefsir, hadis ve fıkıh tarihlerinin ortaya çıkış ve oluşum
dönemlerine giderek bir zihin yolculuğu yapmamız gerekti. Ancak bu sayede
bütüncül bir bakış açısı sağlmak mümkün olabilirdi. Kanaatimce buradaki temel
kazanımlardan biri, bütüncül bakış açısıyla günümüzde müstakil tefsir, hadis ve
fıkıh ilim dallarının tarihlerini genelden özele doğru bir yaklaşım ile okumuş
olmamızdır.
6. Ödev
Beşinci ödevde
tümdengelim metodu ile bir okuma yöntemini kullanırken bu ödevimde tümevarım
metodunun kullanılması gerektiğıini gördüm. Çünkü bir önceki ödevden farklı
olarak genelden özele değil, özelden genele bir okuma yapmalıydım. Bunun sebebi
ise, tikel bir konu olan Esbābu’n-Nuzūl ilminden hareketle tümeli ifade
eden islamî ilimleri ve buna ek olarak tarih ilmini göz önünde bulundurmam
gerekiyordu. Böylelikle benim açımdan üçüncü ve son inşa burada gerçekleşmişti.
HADİS ESERLERİNDE TEFSİR RİVAYETLERİ -1 DERSİNDEN KAZANIMLAR
Hocamız ilk derslerde imam Buhari(h.256/870) ve el- camiu's-sahihi'nden bahsetti.İmam Buhari'nin hayatı,hadis alanındaki konumu,hadis alırken belirleyici olan kriterleri, metodu üzerinde müzakere yapılarak bu konudaki eksiklerimiz giderilmeye çalışıldı.Sahih-i Buhari'deki kitabu't-tefsir bölümü ve farklı şerhleri baz alınarak tefsir rivayetleri ve bunun çeşitleri üzerinde duruldu,sebeb-i nüzulleri tespit etmede dikkate alınması gereken hususlara dikkat çekilerek örnekler okundu.Bu bağlamda bab başlıklarından oluşan Buhari Fıkhı üzerinde duruldu.Hocamızın tavsiye ettiği bazı kitap ve makaleler de kişisel olarak ilmi açıdan bize katkısı oldu. Tüm bunların dışında hocamızın derslerde gösterdiği sunumlar, anlattığı bazı yaşantıları da bize bu yolda rehberlik edecek türden bilgiler olup katkısı inkar edilemez.Özellikle sunumlar son derece faydalıydı.
Bize verilen ödevler sırasıyla bir bütün olarak bilginin bütünlüğü, daha sonra tefsir,hadis ve fıkıh tarihini bütüncül bir bakışla okumak, ardından bu bütünün içinde tefsiri okumak ve o alana biraz daha nüfuz edebilmek için Kur'an ve Bağlam adlı kitabı okuyup özet çıkardık.Yani önce metot verildi daha sonra okumalara geçildi bu da bütünün içinde tutarlılığı aramamızda etkili oldu. Dolayısıyla mukayeseli tarihler ödevini yaparken daha önce yaptığımız bilginin bütünlüğü konusunu ve ordan edindiğim bakış açısını göz önünde bulundurarak okumaları yaptım.Bu ödev vesilesiyle yeni şeyler öğrenmiş olduk, mesela tefsirin ilk rivayetlerinin aslında hadis kitaplarında yer aldığını görüyoruz.Tefsir, hadis ve fıkhın ilk başlarda iç içe olduğunu, daha sonraki dönemlerde bu ilimlerin ihtiyaca binaen tasnif edildiğini ve bağımsız birer ilim dalı haline geldiğini,Bunların aslında ihtiyaçlara bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlar olduğunu gördük.Mesela İslam'ın geniş bir coğrafyaya yayılmasıyla beraber farklı milletlerin Kur'an'ı anlamada zorluk çekmeleri, dilin zaman içinde az da olsa biraz değişime uğraması gibi durumlar, sahabe döneminde birkaç kelimeyi açıklama veya Hz. Peygamberden bir kaç rivayetin nakledilmesinden ibaret olan tefsir, sonraki dönemlerde Kur'an'ın daha fazla açıklamaya ihtiyaç duyulmasından dolayı mustakil bir ilim olarak ele alınmaya başlanmış.
Sınırların genişlemesiyle birlikte İslam, dağıldığı bölgelerde bölge insanının ihtiyacını dikkate alarak gelişme göstermiştir.Mesela Abdullah b. Mes'ud Irak'a gidiyor.Irak toplumu, Arabistan toplumundan yaşayış ve düşünce, dolayısıyla kültür bakımından farklı bir yapıya sahipti.Sahabe orada farklı ve sınırsız sorunlarla karşılaşmış, Kur'an ve sünnet'in dışında içtihada da sıklıkla başvurmuşlar, oraya giden Abdullah b. Mes'ud gibi sahabiler, reyci bir ekolün öncüsü oluyorlar, dolayısıyla islam, toplumları değiştirirken toplumların da kendi düşünce ve zihin yapılarının kendi islam anlayışları üzerinde etkili olduğunu görebiliyoruz.İbn. Mes'ud Mekke ve çevresinde kalmış olsaydı muhtemelen reyci değil de ehl-i hadis/nakilci olurdu.Sınırsız ihtiyaçlar böyle bir sonucu ortaya çıkarmış ve aslında diğer ilimlerle iç içe olan fıkıh, müstakil hale gelmeye başlıyor.Tabi , esaslar sabit olarak devam etmekle beraber içtihada konu olan meselelerde bölgelerin ihtiyaçları,yaşadıkları sorunlar dikkate alınarak teferruatlarda toplumların renkleri yansıtılmış, mesela Ahmet b. Hanbel ile Ebu Hanife temel esaslarda aynı olmakla beraber içinde bulundukları toplumun ihtiyaçlarına bağlı olarak daha çok içtihada konu olan meselelerde farklı hükümlerde bulunmuş ve farklı görüşlere sahip olabilmişlerdir.Bu gayet doğal bir durum, çünkü aynı dönemde yaşayan sahabe arasında da ufak türden basit görüş ayrılıkları olabiliyordu. Bu aynı zamanda insan ve toplum tabiatının da bir sonucu.Nitekim Hz. peygamber, Muaz b. Cebel'i Yemen'e gönderdiği zaman orda hüküm verirken Kur'an ve Sünnetten sonra içtihadını(akıl/kıyas) kullanması gerektiğini bildirmişti.Akıl da tabiatında bulunduğu zaman ve zemine göre zaman ve zeminden de etkilenerek uygun olanı seçmeye çalışarak hareket ediyor. Her zaman ve zemin bütünüyle aynı olmadığı için düşünce-bakış ve uygulama gibi konularda farklılıkların olması normal görünüyor.Bunlar, islami ilimlere de yansımış.Yine hadis ilmi de ihtiyaca binaen müstakil oluyor ve kendi içinde sahih, müsned gibi tasniflerde bulunuluyor.Yaşanan sosyal,siyasal vb olaylar müslümanları hadis alırken dikkatli olmaya itmiş,doğruyu eğriden ayırma, Hz. peygamber'in sözlerini kendilerinden sonraki asırlara taşıma çabası hadisler konusunda bu gelişmelerin yaşanmasında etkili olmuş, hadis de bağımsız bir ilim haline gelmeye başlamış.Bu ödev sayesinde islami ilimleri bütüncül bir bakışla okumaya ve anlamaya çalıştık.
Kur'an ve Bağlam kitabını okuma ve özet çıkarma ödevi, bütünlük içinde tefsir ilminin bazı temel meselelerini işlemesi açısından önemli bir ödevdi.Bununla esbab-ı nüzul meselesini nasıl ele almamız gerektiğine dair önemli bir bakış edindiğimi düşünüyürum, bu konunun bazı ayrıntılarını gördüm.mesela bir ayetin iki veya daha fazla kez inmiş olup olmadığı meselesini tartışması yada birden fazla sebeb-i nüzul var mı gibi. Yine Kur'an'ın evrenselliği bağlamında insanın yapıp etmelerinin bir çok yönden her zaman geçerli olduğunu, Kur'an kıssalarının/ayetlerinin bu şekilde okunması gerektiğine dair yapılan vurgu, Kur'an'ı günümüze taşıma anlamında onunla şimdi iletişim kurma adına önemli hususlar olduğunu düşünüyürum.
İmam Buhari, el-camiu's-sahih'i ve adab talimi hakkında makaleler araştırırken günümüz teknolojisini işlevsel kullanmamız açısından önemli bir çalışma olduğunu düşünüyürum.Bana göre bu ödev,bu konu ile ilgili genel olarak bir araştırma yapmak istediğimizde arkadaşlarımızla beraber oluşturulan bilgi-kaynak deposu gibi bir işlev görmesi ve ihtiyaç duyulduğunda başvurulacak kaynaklardan olması bakımından faydalı bir ödevdi.On web sayfası ödevi de sanal ortamda araştırma yaparak teknolojinin nimetlerinden yararlanmamız, zamanı daha verimli kullanmamız, bilgiye hızlı erişim konusunda önemli bir ödevdi.Ben sadece Türkçe versiyonlarından yaralanabildim.Türkçeleri de ciddi bir araştırma için yetersiz görülmekle birlikte faydası da inkar edilemez..
Prof.Dr.Ahmet Nedim Serinsu hocamızın İmam Buharinin el Camiu-s-Sahih eserinin tevsir bölümünü Arapça metinlere olan vukufiyeti sayesinde en ince detayına inerek samimi bir uslupla bizlere anlattı.Örneğin bu eseri okurken başta mu metnin şerhi olan Fethulbari ve metnin Türkçe açıklaması gibi değişik eserlerden faydalandık.
Bu derste peygamberin sahabenin ve tabiinin tevsirlerinin nasıl olduğu nüzul ortamı ve nüzul sebebi hakkında geniş bilgi edindik.
Bu eserde farklı isnatlarla rivayet edilen hadislerin hangisinin sebeb-i nüzul olduğunu ve Buhari'nin bu eserde yapmış olduğu iştihadi ile kendisinin fıkhını ve onun ayetlere olan yorumlarını öğrenmiş olduk.
Hocamızın dersle bu dersle ilgili vermiş olduğu ödevler akademik açıdan bizlerin İslami ilimler alanında yapacağımız araştırmada yol gösterici nitelikte olmuştur.
Bilgi edinebileceğimiz elektronik kaynaklar ( web sayfalarından ) faydalanma,bilgi bütünlüğü kavramı,adab talimi,Tevsir,Fıkıh ve Hadisin usul mukayesesi gibi literatürle ilgili bilgiler sayesinde Esbab-i nüzul'un Kur'an-i Kerimin anlaşılmasında ne kadar önemli olduğunu öğrendik.
Gerek literatür anlamında gerekse yeni web sayfaların keşfi anlamında yol gösterici olmuştur.
Tevsir,Fıkıh ve Hadis usulü ve tarihlerini mukayesesi bizlere sağlıklı bir şekilde Temel İslam Bilimlere yaklaşma zemini hazırlamış.Aralarındaki kuvvetli bağı bu veriyle pekiştirmiş olduk.
Adab ve Talim ile ilgili araştırmamızda ise her ilmin kendine has uslu ve kuralları olduğunu anladık.
Kısacası işlenilen ders içeriğine paralel olarak verilen ödevler bizlerin gelişimine olumlu katkı sağlamıştır.
Bu anlamda hocamıza emeklerinden ötürü teşekkürü borç bilirim.
SALİH ÇAÇAN
14912783- TEFSİR YÜKSEKLİSANS
Prof.Dr.Ahmet Nedim Serinsu hocamızın İmam Buharinin el Camiu-s-Sahih eserinin tevsir bölümünü Arapça metinlere olan vukufiyeti sayesinde en ince detayına inerek samimi bir uslupla bizlere anlattı.Örneğin bu eseri okurken başta mu metnin şerhi olan Fethulbari ve metnin Türkçe açıklaması gibi değişik eserlerden faydalandık.
Bu derste peygamberin sahabenin ve tabiinin tevsirlerinin nasıl olduğu nüzul ortamı ve nüzul sebebi hakkında geniş bilgi edindik.
Bu eserde farklı isnatlarla rivayet edilen hadislerin hangisinin sebeb-i nüzul olduğunu ve Buhari'nin bu eserde yapmış olduğu iştihadi ile kendisinin fıkhını ve onun ayetlere olan yorumlarını öğrenmiş olduk.
Hocamızın dersle bu dersle ilgili vermiş olduğu ödevler akademik açıdan bizlerin İslami ilimler alanında yapacağımız araştırmada yol gösterici nitelikte olmuştur.
Bilgi edinebileceğimiz elektronik kaynaklar ( web sayfalarından ) faydalanma,bilgi bütünlüğü kavramı,adab talimi,Tevsir,Fıkıh ve Hadisin usul mukayesesi gibi literatürle ilgili bilgiler sayesinde Esbab-i nüzul'un Kur'an-i Kerimin anlaşılmasında ne kadar önemli olduğunu öğrendik.
Gerek literatür anlamında gerekse yeni web sayfaların keşfi anlamında yol gösterici olmuştur.
Tevsir,Fıkıh ve Hadis usulü ve tarihlerini mukayesesi bizlere sağlıklı bir şekilde Temel İslam Bilimlere yaklaşma zemini hazırlamış.Aralarındaki kuvvetli bağı bu veriyle pekiştirmiş olduk.
Adab ve Talim ile ilgili araştırmamızda ise her ilmin kendine has uslu ve kuralları olduğunu anladık.
Kısacası işlenilen ders içeriğine paralel olarak verilen ödevler bizlerin gelişimine olumlu katkı sağlamıştır.
Bu anlamda hocamıza emeklerinden ötürü teşekkürü borç bilirim.
HADİS ESERLERİNDE TEFSİR RİVAYETLERİ
1- Dersten kazanımlar :
Bu derste tefsir ilminin Hadis rivayetleriyle doğrudan ilgili olduğunu, bu rivayetler olmadan tefsir yapılamayacağını anlamış oldum. Tefsir müstakil bir ilim olsa da Hadis alimlerinin rivayetleriyle şekil bulduğunu görmüş oldum. Hadis rivayetleri tefsir ilminin oluşmasında ciddi önem taşımaktadır. İlahiyat eğitimi boyunca tüm dersleri ayrı ayrı okuduk. Fakat ne yazıkki bu derslerin birbirleriyle bağlantısını tam manasıyla idrak edememişim. Bence İlahiyat müfredatına Bütünlük çerçevesinde ilimler dersi eklenmesini ve bu derslerin bir bütün olarak her bir ilmi ayrı ayrı ele aldıktan sonra bu ilimlerin kendi aralarındaki bağların gösterilmesinin kanaatindeyim. Bir İslam aliminin sevdiği bir alanın olması tabiidir. Fakat temel islami bilimler alanıyla ilgili minimum bilgiye sahip olması gerekir. Dolayısıyla Tefsir, Hadis, Fıkıh, Kelam gibi ilimlerin her biri ayrı önem arz etmektedir. Fakat bu ilimlerin birbirleriyle olan bağlantılarını görmemezlikten gelemeyiz. Ben bu derste en çok bu hatamı görmüş oldum.
2- Ödevler
Bu dönem yapmış olduğumuz ödevlerle ilgili olarak en çok mukayeseli tarihlerden istifade ettiğimi ifade etmek istiyorum. Her ilim dalı bize farklı şeyler kazandırmış fakat herbiri aynı gaye ile varlığını devam ettirmiş. Müslümanların dünya ve ahirette mutluluğunu sağlamak için başta Kur'an'dan sonra da sünnetten hareket ederek inananların ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışmışlar.
Yapmış olduğumuz ödevleri değerlendirirken adab talimi üzerinde durmuş olmamız benim için ayrı bir önem ifade etmektedir. Çünkü edeb bugün en çok ihtiyaç duyduğumuz susuzluklarımızdan biri olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Artık bilgi herkes tarafından çok kolay ulaşılabilir hale geldi. Fakat ilim bir araçtır. Bir amaç değildir. Efendimiz ömrü boyunca eğitim görmüş, biz de bu yolda onu örnek almamız gerektiği kanaatindeyim. Hayat boyunca eğitim devam edecek, adab talimi de bu eğitimin önde gelen olmazsa olmazlarındandır. Akademik olarak bu konuda çok fazla çalışmanın olmadığını veya yeterince olmadığını ve günümüze taşınmadığını düşünüyorum. Bu konunun gündemde tutulması gerektiği kanaatindeyim.
Son olarak Hocamızın dert edindiği önemsediği ve üzerinde durduğu ve bizim de aynı düşüncede olduğumuz bir kaç konuyu özet olarak madde halinde paylaşmak istiyorum.
1- Digital ortamda tefsir rivayetlerinin toplanıp değerlendirilmesi projesi,
2- Müslüman alimlerin ortak bir site üzerinden hareket edebileceği bir platformun oluşturulması,
3- Çözüm bulamadığımız fakat sonradan çözümlediğimiz konularda ileride aynı sorunla karşılaşacak insanlara cevap ve çözüm olmasını sağlamak için herkes tarafından ulaşılabilen genel bir endekste bu tecrübe bilgilerinin yer almasını sağlamak.
HADİS
ESERLERİNDE TEFSİR RİVAYETLERİ VE DERSTEN KAZANIMLAR
Prof. Dr. Ahmet Nedim Serinsu’nun Hadis
Eserlerinde Tefsir Rivayetleri ve
Esbab-ı Nuzul dersi bana çok kiymetli faydalar vermektedir. Özellikle değerli Hoca
bana Kur’an tefsirinin metodolojisinin temel anlayışları üzerinde anlatırken
onu dinlemeyi çok beğendim. Hoca tarafında anlatılan Kur’an-ı Kerimin yeni
yaklaşımı ve metodolojisi, Kur’an üzerinde kapsamlı bir görüş kavramamı ve Kur’an
kerim’in evrensel değerlerini anlamamı yardımcı oldu. Hoca bize Imam Buhari’nin
el-Cami’u’s-Sahih eserinin babından bazı bölumleri okurken bize Kur’an ve
hadisinin yakın bir ilişkisi ve ayetlerin esbabun nüzulu açıklamak için hadis
rivayetlerinin önemlerini ifade etmektedir.
Bu dönemde verilmiş olan altı ödev aslında birbirini
tamamlıyor. Böylece, ödev yaparken birbirlerine kaynak oluyorlar.
Kur’an, usul ve tarih olarak hadis ve fıkıh
ile birbirleriyle bağlıyor. Onlar bir amaç üzerine bilginin bütünlüğü
oluşturuyor. Hz. Muhammed, bir peygamber olarak bize Kur’an beyan etmekte
sunnet ile izah etmiştir. Bu halde, sunnet bir hüccet ve teşri’in kaynağı
olduğunu önemsemeliyiz. Sehabe devrinden itibaren teşri’in kaynağı, tertip
üzere (önce Kur’an’a, sonra sunnet’e, sonra ictihad’a) müracaat ittifak
etmektedir. Ahkam, kur’an nassları ve Hz. Peygamber sunnetleri dayanarak tespit
edilmektedir. Bunlarında bir konu ahkam bulmazsak ahkam tespit etmek için
ictihad yapılmaktadır. Bu durumda islam teşri’i halkların masalihlerine karşıt
olmamalıdır. O yüzden, Fıkıhda ahkam teşri’inin halkın masalihini
gerçekleştirmek gayesine matuf bulmaktadır.
Günümüzde Kur’an ifade etmek ve aktüel manası anlamak için
yeni bir perspektif kullanılması gerekir. Kur’an tefsir etmek için uygulanan
bilimsel nazarini açıklamaktadır. Kur’an’ın aktüel kıymeti ve yorumlanmasıyla
ilgili bu ihtiyaçlara, Kur’an öncesi ve Kur’an sonrası tarih hakkında ciddi,
ilmi esaslara dayalı bir bilgilenme ve günümüzdeki insalığın geldiği noktanın,
ilmi ve fikri cehdelerle iyi anlaşılmasıyla cevap verilebilir. Su halde
Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanması işinde, günümüzde, insanlığın yaşadığı
ilmi, teknolojik, siyasi, sosyal, ekonomik, akhlaki, ve dini vs. tecrübeleri,
mutlaka ciddi araştırmalarla öğrenmek ve bu konuda sağlıklı tahliller yapmak
bir zorunluluktur (Halis Albayrak, 114).
Bu yüzden fıkıh usulünde Kur’an ve kıyas veya akıl, İslam’ın asılları arasında
aynı kategörik düzlemde sıralanmaktadır.
Tefsir iliminde bilgi bütünlüğünü ve bütün
bilimsel görünüşleri göz önüne almalıyız. Bu bütünlüğünün bir yatay boyutu
birde dikey boyutu vardır. Yatay boyutu demek ki Kur’an’ın nazıl olduğu, ayetlerinin
iniş sebepleri ve hangi zaman ve dönemde indirildiğini dikkat etmeyi ifade
etmektedir. Dikey boyutu ise çağdaş dönemdeki problemleri, sosyal ve siyasi
durumlarına dayanan dikkat etme gerekliliğidir.
Ancak çağdaş dönemde seküler paradıgmanın
bütün yapıyı disiplin arasındaki bütünlük ilişkisi bozulmuştur. Yine bu dönemde
İslam geleneğinin yaşattığı disiplinlerden bazılarının işlevlerinin
düşmektedir. Mesela fıkıh hem alan hem de kurum olarak neredeyse tamamıyla,
kelam ise alan bakımından olmasa da klasik kurumsal bir disiplin olarak büyük
oranda işlevlerini yitirmişlerdir (Mehmet Parçaçı, 65). Tefsir de bütünlük
içindeki işlevini yitirmiştir.
İslam dunyasında adap ve telim konuları önemli
bir konudur. Çağdaş dönemde akılı insanlar fazla fakat ahlaktan yoksunlar. O yüzden
diğer insanların yanlış bilgilenmesine neden oluyorlar. İlahiyatçi insanlara
doğru bilgiyi verebilmek için kavramları anlamalı, ahlak ve bilimsel bilgiyi karşılaştırmalıdır. Muhafazakar
olmamalıdır. Farklı yöneleri de incelemelidir. Ayrıca bütün insanları
korumalıdır.
Kur’ân Kerîm’in
anlaşılmasında esbâb-ı nüzul mutlaka öğrenilmesi gereken bir konudur. Çünkü; nüzul ortamında Kur’an ayetleri, meydana gelen
bir hâdis, vukû, durum ve kültüre bağlanmıştır. Fakat bazı insanlar bu konuyu
göz ardı etmiştir. O yüzden, onlar Kur’ân Kerîmi metne göre yorumlamışlardır.
Esbâb-ı nüzul rivayetleri arasında ihtilaf
olmuştur. Bu yüzden, esbâb-ı nüzulü bilmek
için tarih ve hadîs ilimleri göz önünde tutulmalıdır. Bu durumda esbâb-ı nüzule
yeni bir yaklaşım gerekmektedir. Esbâb-ı nüzulü değenlendirirken siyak-sibakına
bakılmalıdır. Yani bağlama göre esbâb-ı nüzul anlaşılmalıdır. Bu halde, esbâb-ı
nüzul rivayetlerinin meseleleri (nüzul sebebinin taaddütü, nüzulün
taaddütü ve nüzulün taahhürü)
halledilebilir. Kısacası, çağdaş Kur’an araştırmacısı olarak Kur’ân-ı Kerîm
anlaşırken nass, siyâk-sibak, rivâyet göz ardı edilmemelidir.
Allah herşey bilir ve görür.
و
الله
أعلم
بالصواب
Ahmet sağlam
15952706
DERSTEN KAZANIMLARIMIZ
Hadis ilmi içerisinde tefsir
rivayetlerinin nasıl ele alınıp işlendiği ve özellikle Buhari’nin hangi metodu
izlediğini gördük. Buhari’nin ayetleri tefsir ederken hangi kitaplardan nasıl
yararlandığını ve bu bilgileri nasıl işlediğini öğrendik. Buhari ve Sahih’i hakkında
makaleler okuyarak derste işlediğimiz kitap hakkında daha fazla bilgiye
ulaştık.
Hocamız bize hazırladığı özel
slaytlarla bilgi bütünlüğü üzerinde durarak bilgi bütünlüğünün önemini ve İslam
ilimleri açısından vazgeçilmezliğini kavramış olduk.
Hocamız ders içerisinde olsun veya
sonrasında ilme ve âlime karşı saygılı tutumundan asla taviz vermeyerek bizlere
güzel bir örneklikte bulunmuş oldu.
ÖDEVLERİ DEĞERLENDİRME
1- İmam Buhari ve Sahih’i Hakkında On
Beş Makale Literatürü ödevinden internette makale nasıl bulunur ve makalenin
bibliyografik künyesi nasıl verilir ve elektronik url nasıl verilir konularında
tecrübe kazandık.
2- Bilginin Bütünlüğü Ödevinden
İslami ilimlerde bilginin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği ve tüm
ilimlerin birbiriyle mutlaka ilintili olduğu özellikle Kuran’ın bu bütünlük
içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini öğrendik.
3- Mukayeseli Tarih Kıraatları
ödevinden Tefsir, Hadis ve Fıkıh İlimlerinin hem kaynak hem de oluşum-gelişim
süreçlerinin paralellik arz ettiğini öğrenerek yine bilgi bütünlüğünün önemini
daha iyi kavramış olduk.
4- İstifade Edilebilecek On Wep
Sayfası ödevinden ise ilmi ağırlığı olan web sitelerin url sini vererek
birbirimize yardımcı olduk.
5- Kuran ve Bağlam Kitabının Okunması
Ödevi ise bize esbab-ı nuzul konusunda yeni bir anlayış ve bakış açısı getirdi.
Şunu da gördük ki bu konuyu hakkıyla anlama konusunda bugün İslam hakkında söz
söyleyenlerde büyük eksiklik vardır. Ve de bu konuda yeni bir metoda ihtiyaç
olduğunu anladık.
Fatma Zehra ÖZÇOBAN(Yüksek Lisans)
Tefsir alanı, kendi içinde bir çok meseleyi ihtiva eder. Cenab-ı Hakk'ın bizimle olan ilişkisinin muşahhas bir sembolü olan Vahyi, insan açısından, tarihsel açıdan, sosyolojik-pskolojik açıdan değerlendiren , bununa beraber bir metedolojıye ulaştırmaya çalışarak en doğru çerçeveyi oluşturmaya çalışan ilim dalına tefsir diyoruz. Kıymetli Hocamız Ahmet Nedim Serinsu, verdiği ödevlerle genel çerçeveyi bize kazandırmaya çalışmıştır. Kur'an'ını anlamada- açıklamada(tefsir) rivayetlerin yeri asla yadsınamaz. Bu nedenledir ki, islam dünyasında en güvenilir rivayetleri topladığı iddia edilen İmam Buhari'nin Sahih'in deki tefsir rivayetleri , bize Vahyin ilk muhatabı olan Hz.Peygamber'in ,Kur'an'ı anlama ve açıklama şeklini göstermesi bakımından çok önemlidir. Sahih ile tarihsel ve toplumsal süreçleri , durumları da göz önüne alma imkanmız olmuştur. Bunun neticesinde önce insanı anlamaya çalışmak, daha sonra Kur'an İle ilişkisini ortaya koymaya çalışmak süreci tamamlanmıştır. Bu eserin ayrıca makaleler ile desteklenmesi ödevi de elimizde bulunan bilgilerin bugüne yansıtılması ,sunulması kaygısı ile verilmekle beraber farklı bakış açılarını da öğrenmemizde faydalı olmuştur.
Yukarıda izah etmeğe çalıştığımız kur'anı anlamada rivayet vurgusu her şeyden önce bilgi bütünlüğü meselesini de tekrar tetiklemekte ve tefsir alanı açısından hayati önemini bir kere daha gözler önüne sermektedir. Kur'an'ı , tarihte anlamak, bugüne yeni bir dil ile sunmak, insan -Tanrı ilişkisi, insan-tarih ilikşisi, insan-toplum ilişkisi,insan-devlet ilişkisi vs. bir çok konu ile irtibatlandırabileceğimiz bir tefsir çalışması ancak bize bilginin bütünlüğünü verebilecekti.Neticede hakkaniyetli bir okuma gerçeklerştirilmiş olacaktı.
Bilginin bütünlüğünde tarihsel şuur ve bu noktada süreç içinde gelişen temel islami ilim dalları ile tefsir irtibatını ele almak, dallar arası mukayese imkanı bulmak, olumlu -olumsuz eleştirel bir gözle eksiklikleri ortaya koymak da ödevlerimiz arasında sayılmaktadır. Tefsir ile beraber hadıs -fıkıh-kelam-tasavvuf ilmini hem tarihsel konjöktüründe hem kendi içindeki kavramsal şemada görmeye çalışmak bilginin bütünlüğü açısından bizleri doyurması ile birlikte tek bir bakış açısı yanlışından da bizleri koruyacaktır.
Bu minvalde Kur'an ve Bağlam kitabı genel çerçeveyi, sorunları , tarihsel arka planın rivayetlerle ortaya konulması,bugüne yansıtılması gibi bir çok meseleyi ortaya koymada kıymetli bir çalışma olmuştur. Her şeyin başında Kur'an la ilgili bir okuma yapmanın ne kadar ciddiyet ve cehd gerektiğini bizlere vurgulamıştır.
Adap talimi ödevi ise bütün bu çalışmaların altında yatan insan olgusunu tekrar gözden geçirmemizi sağlamştır. Her şeyin başında iyi bir niyet ve bu niyetin hayırlı davranışlarla muşahhas bir forma sokulması istenmektedir. Bu, Kur'an'ın bizden istediği ilk görevdir.Adap talimi , yapılan bu çalışmaların sadece epistemik bir ihtiyacı doyurmasıyla sınırlandırmanın yanlış olacağını bizlere vurgulayarak insan olma ve bunun hayata en güzel şekilde yansımasını ortaya koymaya çalışmaktadır.
Yeni bir dil , tarihsel olanı bu zamana en anlaşılır şekliyle yansıtmak kaygısından doğmuştur. Bu nedenle internetin aktif kullanılması, sözgelimi online makale araştırma ve "Kur'an ve İnsan'ın Anlam Arayışı" sitesi üzerinden bilgi edinimi yeni bir dilin ortaya konması olarak görülmekte ve bizi alışıldık kalıpların dışına itmektedir.
Hocamıza kıymetli emeklerinden dolayı teşekkür etmeyi borç bilirim. Ayrıca ders arkadaşlarım da çok önemli katkıları ile ilmi çalışmalarımıza renk katmışlardır. Hepsıne de ayrıca teşekkür ediyorum.
İSİM:
ÜZEYİR TÜZER Öğrenci no:15912736 Yüksek Lisans
Prof. Dr .Ahmed Nedim Serinsu hocamın
derslerinde öncelikle İmam Buhari(h.285) gibi büyük bir zatın hayatı ve onun
Kitabu’t-Tefsir bölümü hakkında bilgim oldu. Kitabu’t-Tefsirde sebebi nüzul
rivayetleri ve bu rivayetlerdeki sahabinin bir insan olarak değerledirmesi,
olayları yorumla şekli gibi tutumlarını görme fırsatı yakaladım.
On makale bulma ödevinde, bir çalışma
esnasında hangi sitelerden yararlanabileceğimi, literatür kaynak taramanın
önemini idrak ettim
Tefsir, Hadis ve Teşri’ tarihlerini
karşılaştırmalı olarak okuyarak bunlar arasındaki ilişkiyi ve bu ilimlerin
gelişim süreçlerini ve buradaki faktörleri görme imkanım oldu.
Bilginin bütünlüğü ödevinde, bir bilgiyi
tek olarak değil bir bütün olarak almam gerektiğini, bakma ve görmek arasındaki
farkı, olayları tarihsel bağlamından koparmadan ele alınamayacağını idrak
ettim. Daha önce bu bağlamı hiç dikkate almazdım. Sizin sayenizde
tarihselciliğe farklı bakabilmeyi öğrendim. Daha önceleri tarihselcilik
hakkında okuduğum şeyler bende ön yargılar oluşturmuştu. Fakat özellikle kuran
ve bağlam kitabından sonra bunun aslında yanlış olduğunu, bunun bize
faydalı yönlerinin de olabileceğini fark ettim.
Adap ve talim ödevinde de aslında
vusula ancak düzgün bir usul ile ulaşılabileceğini gördüm. Adap, bir yöntem
yoksa sonuca ulaşma zordur.
Hatice Sultan Atmaca
Yüksek Lisans
13912775
Bilgi bütünlügünün önemini ve dogru anlamak icin de bütüncül bir yaklasimin kacinilmaz oldugunu ögrendik.
Kuran-i Kerimi anlamaya calisirkende buzamana kadar gelen ilimlerin birbirinden kopuk olarak ele alinmamasi gerektigini ögrendik.
hayati yasarken dikkatimizden kacan veya üzerinde durulmasi gereken hayat dersi kapsaminda sayilabilecek sözler ve dersler de oldukca verimliydi.
tenkid ve ve tenkidi kaldirabilmenin belirli bir seviye gerektirdigini ögrendik. Ahlakli bir insan olmanin önemini ve
Kaynaklari okumaya calisirken alimlerin ilme ne kadar deger ve emek verdigini ve yetkin olduklarini birkez daha görmüs bulunduk.
الاسم واللقب : عبدالحافظ الحاج
رقم طالب : 14914724
القسم : التفسير
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله الذي خلّص قلوب عباده المتقين من ظُلْم الشهوات ، وأخلص عقولهم عن ظُلَم الشبهات
أحمده حمد من رأى آيات قدرته الباهرة ، وبراهين عظمته القاهرة ، وأشكره شكر من اعترف بمجده وكماله
واغترف من بحر جوده وأفضاله وأشهد أن لا إله إلا الله فاطرالأرضين والسماوات ، شهادة تقود قائلها إلى الجنات
وأشهد أن سيدنا محمدا عبده ورسوله ، وحبيبه وخليله ، والمبعوث إلى كافة البريات ،بالآيات المعجزات
والمنعوت بأشرف الخلال الزاكيا تصلى الله عليه وعلى آله الأئمة الهداة ، وأصحابه الفضلاء الثقات
وعلى أتباعهم بإحسان ، وسلم كثيرا
أما بعد :
فإن اصدق الحديث كتاب الله ، وأحسن الهدي هدي محمد صلى الله عليه وسلم ،وشر الأمور محدثاتها،
وكل محدثة بدعة ، وكل بدعة ضلالة ، وكل ضلالة في النار
ــــ أعاذنا الله وإياكم من النار ــــ
وبعـد :
الســـــــلآم عليكم و رحمــــة الله وبركآته
تحية طيبة
شكرا لك استاذي لجهودك وعطاءك اللامحدودين
آملين من الله العلي القديربالنجاح في سبيل الهدف الذي نسعى له جميعا النجاح في
طلب العلم
وعبارات الشكر لاتفيك حقك ولكن ندعوا الله العلي القدير أن يكلل جهودك بالنجاح
وان يجعل كل ماتقوم به في ميزان حسناتك
ونسأل الله لك التوفيق والنجاح والتميز
قال صلي الله عليه وسلم
(لا يشكر الله من لا يشكر الناس )
بما اخذنا بهذا الكورس من خلال الدرس (رويات التفاسير على كتب الاحاديث) من كتاب " الصحيح البخاري " سوف اختصر لجنابكم المحترم بشكل نقاط . وهي
1- تفسير الايات ال عمران وبعض الايات من سورة النساء من كتاب" صحيح البخاري " وكيفة نقل رويات الصحابة حوله هذه الايات .
2- كفية نزول الايات كريمة من سورة ال عمران على قلب النبي محمد صلى الله علية وسلم .
3- إتباعه أسلوب التسلسل الزمني في إيراد الأحداث من جهه ,ومن جهه اخرى اختلاف اهل المكة والمدينة واهل الكوفة حوله هذا الايات (الاية 94 ----97) من سورة النساء.
4- تقيم سبب النزول الايات كريمة من حيث النزول بصورة مباشرة ام غير مباشر .
5- شرح وتصحيح بعض الكلمات العربية من كتب : تفسير الفتح الباري , وتفسير ابن الحجر, وكتاب الصريح, وكتاب الاتقان مع اعطاء حق الترجمة لكل كلمة في هذا كتب .
Esra Erdoğan 15912733 Yüksek Lisans
Hadis eserlerinde tefsir rivayetleri dersi ilk zamanlarda içeriğine dair bende merak uyandıran bir durumdaydı. Bunun tefsir alanı için öneminin ne olduğunu düşünürken Ali Bardakoğlu'nun "Bilginin bütünlüğü üzerine" isimli makalesi bana dersin içeriği hakkında da yol gösteren bir unsur oldu. Hocamızında ilk derslerde özellikle üzerinde durduğu konu "Bilginin Bütünlüğü" idi. Tarihçe olarak hadis kitaplarının bir cüzü şeklinde meydana gelen tefsir kitapları bu bütünlüğün bir ürünü idi. Tefsir alanındaki çalışmalarda bu bütünlük olmadan ileriye gidemezdi. Bu anlamda başlanılan nokta benim tefsire bakışımında bir ölçüde tutarlı bir tarafa yönelmesine vesile oldu. Bu bütünlüğün içine her türlü çalışma giriyordu. Ders dönemi boyunca da işlediğimiz Buhari'nin kitabu't-tefsiri bu bakış açısıyla ele almamız, şerhleri,ayetlerin farklı meallerde geçişleri ve rivayetlere konu olan sosyal durumlar bilginin bütünlüğüne birer örnek durumunda oldu. Rivayetleri teker teker ayrıntısı ile işlememiz ayrıca Buhari'nin fıkhı, açıklamaları ve tefsiri konusunda bilgilenmemize sebep oldu. Bu açıklamalar ayrıca Hocamızın özellikle üzerinde durduğu ikinci bir konu içinde önemliydi; adab talimi. Rivayetler üzerinden Kur'an'ın ve Peygamberin adab açısından davranışları ve sözleri de bu çalışmanın açıklayıcı kısımlarından birisi oldu.
Yaptığım ödevler üzerinden de kazanımlarımı anlatacak olursam;
İlk olarak yaptığım ödev 10 adet web sayfası önerisiydi. Bunu ilk olarak yapmak beni tefsir alanında genel anlamda kullanabileceğim siteleri, işimi kolaylaştıracak elektronik imkanları bulmaya ve onları aynı zamanda ilgililerine sunmaya yöneltti. Böylece insanların 21. yy'da ilim konusunda araştırmayı kolaylaştırmak, kilometrelerce yolu birkaç dakikalık mesafeye indirmek konusundaki çalışmalarını da inceleme imkanı buldum. Bu konuda yabancı dilde sitelerede ulaşmaya çalıştım.
İkinci olarak yaptığım ödev bu siteleri ve benzer sayısız siteyi aratarak dersimizinde konusu olan Buhari ve Camiu's-Sahih hakkında farklı konuları içeren makaleler bulmak ve url'leri ile birlikte herkesin kullanımına sunmaktı. Bu konuda özellikle ingilizce dilde makaleler aramaya, batıda bu konuda hangi çalışmaların yapıldığını araştırmaya yöneldim.
Üçüncü olarak yaptığım ödev yukarıda da belirttiğim üzere Buhari'den sonra dersimizin ikinci önemli konusu "adab talimi" üzerineydi. Bu konuda farklı makaleler bulmaya gayret ettim. Batıda bu konuda yapılan çalışmaların daha çok iş ahlakı, bankacılık, İslami bankalar, ekonomi üzerine olduğunu farkettim. Adab talimi çerçevesinde daha çok güncel konuların işlendiğini,günümüz problemlerini çözmeye gayret ettiklerini gördüm.
Dördüncü olarak yaptığım ödev bilginin bütünlüğü üzerine daha geniş bir çalışmaya teşvik eden Tarihler/Usüller Kıraati Hülasası üzerineydi. Hadis, Fıkıh ve Tefsir tarihi kitaplarını, elimde okumakta bulunduğum Tarih Felsefesi kitabı ile birleştirerek okuduğumda, kronolojik ve bütünsel olarak ilerleyen bir ilim çalışması oluştu zihnimde. Ödevimi de bu anlayış çerçevesinde bir özetten daha çok bir çıkarım halinde, adım adım ilerleyen bir süreç olarak yazdım. Bu ödevimden kazanımım bu sebeptan dolayı diğer ilk üçüne göre daha yüksek seviyede oldu.
Son olarak yaptığım ödev Hocamızın kitaplarından birisi olan Kur'an ve Bağlam kıraati hülasası üzerineydi. Hocamızın bu kitabını ilk defa eline alan bir okur olarak, Hocamızın derslerde sürekli üzerinde durduğu noktalar bu okumamda bana yol gösterici oldu. Kitabın ilgi çekici ve okumaya teşvik eden yapısının da konuyu daha ilgi çekici bir havaya büründürdüğünü söylemeden geçmek istemiyorum. Kur'an ve Bağlam bütünlüğün yanısıra bağlamında vurgusunu yapan bir kitaptı. Daha özelde farklı bir nokta ile aslında başından beri verilmek istenen düşünceler, konuşulan şeyler, elimizden geçen kitaplar, makaleler bir bütün olarak anlamını kazanmış oluyordu.
Kısaca dersin başından sonuna baktığım zaman aklımda bir bütün olarak yer eden kavramlar, konular mantıksal çerçevelerde ve sağlam bir düzlemde yer alıyor. Bu anlamda elde ettiğim kazanımlardan dolayı verimli bir dönem geçirdiğime inanıyorum.
Dersten Kazanımlarım :
'Hadis eserlerinde Tefsir rivayetleri' dersinde Sahih'i Buhari'deki Kitabu't Tefsir bölümünden rivayetler okuduk.
Bu derste en çok hoşuma giden şey farklı kaynaklardan istifade etmemiz oldu.
-Merhum Kamil Miras'ın Tecrid'i Sarih'inden okuduk, o eski dilin ve uslubun tadına doyamadık.
-İbn Hacer'in Fethu'l Bari'sinden okumalar yaptık
-Kirmani'nin eserlerine de yeri gelince göz attık,
Bu eserlerden yararlandık,
Bab başlıklarının Buhari'nin fıkhı olduğunu, Buhari'nin anlamasını, yorumlarını öğrendik, rivayetleri daha iyi anladık.
Bu kaynaklardan da okuyarak, dersi daha dinamik hale getirmiş olduk, sadece Buhari'nin eserindeki tefsir babındaki rivayetlerle yetinmedik.
Son haftalarda hocamızın bize vermiş olduğu ödevlerle dersimizi şemalar ve tablolar yaparak daha anlamlı ve zihnimizde kalıcı hale getirdik. Bu ödev çok faydalı oldu, rivayetleri Fıkıh, Hadis gibi diğer ilimler açısından değerlendirdik, her rivayette farklı sonuçlar elde ettik. Bilginin bir bütün olduğunu tekrar idrak ettik.
Tarih ve Usul okumaları yaptık, onları da daha anlamlı ve kalıcı olsun diye tablo halinde arz ettik.